De afgelopen jaren heb ik het al vaker gezegd: de voedselcrises gaan meer impact op ons leven hebben dan de energiecrises.
Dat is wat mij betreft niet een toekomstig scenario maar al volop op om=ns af aan het komen. Door onze machtsposities in de wereld op allerlei terreinen lijken we het nog een beetje op afstand te kunnen houden. En dan zeg ik bewust lijken, omdat we bijna alleen naar specifieke symptomen kijken en niet naar het hele, samenhangende plaatje.
Zoals ik het ook al jaren uitdruk als ik het over de toestand van onze bodems heb: "we hebben hier de bodems al uitgeput en hebben het voedsel voor toekomstige generaties al opgegeten en zijn nu hard bezig het voedsel van huidige en toekomstige generaties van elders op te eten".
De gevolgen daarvan zijn alom zichtbaar: bodemerosie, klimaatverandering, mislukkende oogsten, watertekorten, massale ondervoeding, armoede, sociale-, politieke- en economische onrust en conflicten.

Dè oplossing:
We zullen ons voedsel zelf moeten produceren. Dat wil zeggen zoveel mogelijk lokaal en regionaal en om daar meer voedselzekerheid en voedselkwaliteit aan te ontlenen: kleinschalig, gifvrij, geen monoculturen maar polyculturen, zoveel mogelijk gesloten kringlopen, diversiteit van gewassen en productiemethoden. Daar hoort ook bij: beter gebruik van bodems en bodemtypen, niet produceren voor de export. En -heel belangrijk- een evenwicht zoeken en vinden tussen wat we graag willen eten en eigenlijk moeten eten om gezond te blijven en worden aan de ene kant en wat onze regio op een toekomstbestendige manier kan opbrengen. Daarbij moeten we ook rekening houden met herstel biodiversiteit, gezond en gifvrij bodemleven, grond- en oppervlakte water. Schone lucht is daar automatisch het gevolg van.
Dat betekent onvermijdelijk een grote verschuiving in onze diëten: minder granen, minder zuivel en vlees, groente, fruit en noten zoveel mogelijk uit de streek en van het seizoen. Waarschijnlijk zullen de volumes van wat de gewassen die we produceren minder worden, maar zullen de inhoudsstoffen toenemen door meer elementen, sporenelementen en dergelijke, die met een gezonde bodem door de planten opgenomen kunnen worden en hopelijk -als ons darmflora zich herstelt- ook door ons weer volop opgenomen kunnen worden. We zullen weer aan de 'nieuwe' smaken moeten wennen.

De te nemen stappen:
- Eet alleen uit de streek en uit het seizoen
- Eet zoveel mogelijk onbewerkt
- Eet biologisch en biologisch-dynamisch
- Leer je boer kennen en ondersteun hem/haar waar nodig
- Composteer je keukenresten

De gevolgen:
Dat zit hem niet alleen in wat ik bij De oplossingen opsom, maar het geeft ook meer kansen voor de mensen van elders, de mensen van wie wij nu het voedsel opeten (of wier voedselproductie wij verhinderen door bijvoorbeeld snijbloementeelt).
Ze kunnen dan daar weer aan gesloten kringlopen werken, bodems gaan herstellen, en biodiversiteit gaan terugbrengen in hun gebieden.
Vervuiling en milieulast die ontstaat door opslag en transport voor de export naar ons zijn we dan ook kwijt. Hopelijk en waarschijnlijk keren we daarmee ook verdere bodemerosie en vermindering van biodiversiteit en de daarmee samenhangende klimaatverandering.
Jammer hè, geen avocado's, bananen en dergelijke meer....

Wat helpt:

• Niet wachten tot boeren, tuinders en kwekers of de overheden waar zij mee te maken hebben, wakker worden, maar zelf of gezamenlijk land en water verwerven om onze (en gemeenschappelijke) voedselproductie te realiseren.
• Verbind je met boeren, tuinders en kwekers die al 'om' zijn of willen en kom met hen tot maximalisering en optimalisering van hun projecten.
• Ga zelf op kleine schaal (vensterbank en balkon zijn al een opties) of samen met anderen op grote(re) schaal verantwoord voedsel produceren en distribueren.
• Sluit je aan bij organisaties als Ons Eten Den Haag om deze voedseltransitie sneller en beter mogelijk te maken.
• Maak gebruik van de organisaties die voor korte ketens staan (van de boer naar jouw keuken) zoals Rechtstreex en LekkerNassûh.
• Spreek de managers in supermarkten (ook Ekoplaza) eens aan op (het gebrek aan) de kwaliteit van hun aanbod. Denk daarbij aan gezondheidsaspecten maar ook aan impact op milieu en dergelijke.
• Spreek de managers in bouwmarkten en tuincentra eens aan op hun verantwoordelijkheid als het gaat om producten als round-up (Glyfosaat), waarvan we weten dat het een slopend gif is. Ze mogen het nog verkopen maar hoeven dat natuurlijk niet te doen.

En tenslotte warm aanbevolen: verdiep je in wat hard nodig is om je eigen voedsel te kunnen verbouwen ook in het licht van de moeilijkheidsgraad van het grillige weer (koude, natte, winderige periodes afgewisseld met hete droge periodes) en de uitdaging van gedegradeerde en vervuilde bodems en te hoge of te lage grondwaterstanden.
Onze Opleidingen proberen juist hierin voorop te lopen.