Voedselarmoede II

De prijs en de waarde van ons voedsel.
Een belangrijke voorwaarde om te komen tot een rechtvaardig, volwaardig en toekomstbestendig voedselsysteem is ons eten te waarderen voor wat het waard is en daar ook de prijs voor te betalen.
Het eten moet betaalbaar zijn voor iedereen. Dat betekent niet dat we het zo goedkoop mogelijk moeten maken. Het betekent dat we iedereen de middelen moeten geven om het te verkrijgen.
Als we niet op een essentieel andere wijze naar ons voedsel (voeding, eten) gaan kijken en er naar handelen zal voedselschaarste en -onzekerheid snel toenemen. Het is er al, op heel veel plekken in de wereld en het zal steeds dichterbij komen. En met meer impact in ons dagelijks leven dan de energiecrises.
Er zijn dus veranderingen nodig, drastische veranderingen.
Heel veel mensen zijn dat gaan beseffen en willen daaraan werken. Er is meer aandacht voor regionaal en lokaal geproduceerd voedsel, meer voor seizoensgebonden producten en voor schonere en toekomstgerichte teelt methoden.
Er zijn talloze nieuwe en vernieuwende initiatieven die hieraan werken.
Ze zijn op zoek naar en proberen aan te tonen dat echt verantwoord voedsel produceren economisch haalbaar is.
Ze hebben het niet makkelijk. Ik hoop dat ze snel in een positie komen dat ze dat ideaal kunnen loslaten en dat ze gewoon hun werk kunnen doen (gezonde, verantwoorde teelt) en dat wij (de niet producerende en distribuerende burgers) er voor zorgen dat zijn en hun producten naar waarde beloond wordt.
Maak het 'de economie' niet naar de zin. In de praktijk is 'de economie' niet veel meer dan een soort religie, een geloof in een veronderstelde werkelijkheid, die blijkt steeds minder te bestaan.
Zo kom je in het nieuws berichten tegen als "het gaat goed met onze economie" zonder ons daarbij af te vragen of de economie wel goed voor ons is.
Daarnaast zie ik de economie steeds meer en verder ontsporen en ik geloof niet dat het huidige systeem nog lang overeind blijft. Economie zou het simpelweg een boekhoudhandleiding moeten zijn waarmee de goederen, waarden en verworvenheden rechtvaardig verdeeld en behouden en behoedt kunnen worden. En die waarden worden door veel meer factoren bepaalt dan alleen economische.
Onze voeding heeft waarde voor ons, voor onze gezondheid, voor de bestaan en de gezondheid van al het andere leven op deze planeet, voor de 7 of spreek liever van 14 generaties die nog na ons komen.
De manier waarop we produceren en oogsten kan en mag ook waarde hebben voor biodiversiteit, de bodem, het grond- en oppervlakte water, de lucht en voor simpele beleving van schoonheid, uitbundigheid en overvloed.
Er kunnen en zullen vast nog veel meer waarden te vinden zijn en ook die zullen in de waardenbeoordeling terug moeten komen. En die waarden bepalen de prijs.

Er zijn twee opmerkingen die ik in de loop van mijn leven langs zag of eigenlijk hoorde komen die toen mij altijd zijn bijgebleven.
De eerste die bedoel heb ik ergens in 1976 of zo gehoord uit de mond van Arnold de Vries-Robbé van de Kleine Aarde. Die zei iets in de zin van dat er iets essentieels veranderd was rond of na de tweede Wereldoorlog en 'Leefgoed veranderd was in economische goed'. En hij bracht het niet als een soort goednieuws. Leefgoed is hier goed, de voeding waar we van leven. Ik begreep er niets van maar het kwam wel met een schok binnen en ik begreep dat ik hier iets mee moest. En al die tijd (45 jaar) komt die opmerking om de paar maanden of weken bij me boven en probeer ik het te begrijpen.
In de wereld om me heen zie ik aan de gevolgen ervan steeds duidelijk wat hij bedoeld kan hebben.
Maar door de complexiteit ervan til ik er nog even zwaar aan.
De tweede opmerking was en die kwam van theoloog Matthew Fox: "Het is zo jammer dat ecologie is uitgevonden na economie". Ik onderschreef en onderschrijf dat. Economie zou niet meer mogen zijn dan de wetenschap waarmee we onze ecologie in ons (dagelijks) leven op een rechtvaardige en verantwoorde manier implementeren.
Even terzijde. Gelukkig groeit ons inzicht en ons bewustzijn al veel verder dan ecologie en gaan we zien dat heel veel, zo niet alles, in ons universum waarde heeft gewoon uit en voor zich zelf, ook al kunnen wij dat niet herkennen, erkennen en onderschrijven. Wij, de westerse mens, komen geleidelijk uit bij wat voor veel inheemse culturen een gegeven was en is.

Terug naar de waarden die ons voedsel, of liever onze voeding heeft voor ons (en al dat andere).
Zolang we nog niet van alleen licht en lucht kunnen leven, is dat essentieel in en voor ons bestaan.
We zulle die waarde moeten belonen. In onze wereld is dat ook: ervoor betalen wat het waard is. Let wel: dat is wat anders dan 'wat het ons waard is'. We hebben ook verantwoordelijk voor de impact die die het heeft op de Aarde en al wat er leeft.

Wat is dus -naar mijn mening- essentieel in de Voedseltransitie, waar we nu in zijn beland?
- Stop met promoten dat voeding goedkoop moet zijn.
- Organiseer er voldoende gezonde en verantwoorde voeding regionaal en lokaal geproduceerd kan gaan worden.
- Zorg dat productie, oogst, verwerking en distributie van onze voeding gericht is op het rechtvaardig, gelijkelijk en verantwoord beschikbaar zijn ervan. Maak het in eerste instantie leefgoed in plaats van economisch goed.  
En omdat we naast voedselarmoede en -schaarste ook op grote schaal ernstige problemen hebben op de terreinen van gezondheid, sociale en gezondheidssituaties.
- Verbied de verkoop van snoep en troep als voeding.
- Verbied het gebruik van kunstmest en andere chemisch middelen evenals natuurlijke bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor natuur en voor ons (we zijn natuurlijk natuur).
- Stop met de ontwikkelingen, die zich gewild en ongewild voordoen, te meten met de lat van de economie. Maak circulaire economie bijvoorbeeld geen doel maar een middel.
-Stop met overheidsprogramma's die erop gericht zijn voedsel goedkoper of gratis te maken voor mensen die het niet kunnen betalen. Dat is een degradatie van voeding en van de mensen die het betreft, en dat is niet wat ons of hen gaat helpen.
- Herverdeel onze welvaart en doe dat in dienst van welzijn.

Er zijn nog punten die om aandacht vragen:
Door de manier waarop we onze bodems geplunderd hebben, biodiversiteit onderuit gehaald hebben, door de invloeden van weersextremen, door politieke, sociale en economische onrust en instabiliteit en nog enkele factoren, neemt de kwaliteit en kwantiteit in de wereld snel af.
Dit gaat op korte termijn heel veel impact hebben op onze levens en onze leefwijze.
Zoals ik al zei: we zullen snel steeds meer lokaal en regionaal moeten gaan produceren.
De tekorten dus, waar steeds meer mensen last van zullen hebben, zullen ervoor zorgen dat we de plekken waar we voedsel produceren goed zullen gaan beschermen. Buurttuintjes, voedselparken, tuinderijen, openbaar en particulier eetbaar groen (ook het educatief groen) en al die andere vormen waarin ons voedsel vandaan kan komen, zullen manieren moeten vinden om de productie eerlijk en rechtvaardig te verdelen en aan stropers cadeau te doen.
Dat is naast het beschikbaar krijgen voldoende grond en het schoonmaken ervan de grootste uitdaging in de voedseltransitie.
Ook is verandering in beleid en uitwerking van de overheid, met name ook voor de regelgeving, een belangrijke factor. Maar ik veronderstel dat waar dat te traag gaat en te weinig effectief is, burgerinitiatieven het gewoon (zelf) gaan doen.

Het ontvlechten van onze overheden en de grote economische machten is al begonnen en dat geeft ook hoop.
Hoop op een meer rechtvaardige verdeling van ons goed en goederen, zodat iedereen binnenkort(?) voldoende middelen om van rond te komen.