Het belooft een boeiend jaar te worden en mijn wens voor 2016 is dat we er rijker uitkomen dan we er aan begonnen. En dan rijker in de zin van meer mogelijkheden, meer gerijpte ervaring en een groeiende ambitie onze omgeving, groen, eetbaar en duurzaam te maken.
Uitdagingen genoeg! Klimaatverandering, verdwijnende vruchtbare bodems, regelgeving rondom zaden, ontwikkelen rondom de wereldvoedselsituatie.... noem maar op.
Dit jaar zal het jaar kunnen/moeten zijn dat we onze regionale voedselstrategieën een grote stap verder helpen en onze doelen bijstellen.
Ik denk nu even aan de Haase regio, dat ingeklemd ligt tussen de duinen en de zee en ommelanden die ze deelt met andere steden. Met voedselstrategie bedoel ik dat een aanpak gericht op zoveel mogelijk voedselproductie in de regio ontwikkeld en opgestart moet gaan worden. Voedselproductie, klein- en grootschalig, op elke mogelijke plek! In perken en parken, in bermen, in natuur- en recreatiegebieden, overal!
Het idee is dat we hier ons eigen, zelfverbouwde voedsel kunnen gaan eten en dat we het voedsel, dat elders verbouwd wordt, laten aan de mensen dààr.
We hebben hier eigenlijk al het eten van onze toekomstige generaties hier opgegeten (gezien de bodemuitputting) en zijn nu hard bezig het eten van toekomstige generaties elders op de wereld op te eten.
Op veel plaatsen in de wereld is de voedselproductie in gevaar, door erosie (o.a. door uitputting en uitdroging van de bodem), door weersinvloeden als extreme droogte en overvloedige regenval, overstromingen enzovoort. We hebben een trend te keren!

Basis van ons (gezonde) voedsel is een gezonde bodem. Een gezonde bodem is rijk aan humus, houdt vocht vast en stikt van het (bodem) leven. Zo'n bodem is veerkrachtig en veel minder gevoelig voor ziekte en plagen. Ze komen vooral tot stand als we geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen toepassen, als we monoculturen vermijden, als we de bodem bedekt houden en als we zoveel mogelijk gesloten kringlopen toepassen. De beste situatie krijg je met een kleinschalige, natuurlijke aanpak: dan kan de bodem maximaal verzord worden, krijgt biodiversiteit de grootste kans en het schept vollop werkgelegenheid. Veel van de sociale en politieke onrust in het Midden Oosten is ontstaan naar jaren van tegenvallende oogsten, veel beroering in Afrika is het gevolg van droogte en daarmee samenhangende voedselschaarste. Het luidde de Arabische Lente in en een waterval aan gebeurtenissen, die grote delen van de regio instabiel hebben gemaakt. Permacultuur en verwante vormen van herstellende landbouw hebben laten zien dat ze duurzame voedselproductie daar op gang kunnen brengen. Het zal een van de belangrijkste zaken zijn om de regio stabiel te krijgen. En wat kunnen wij hier doen? Zorgen dat we hier onze eigen, herstellende land- en tuinbouw gaan opzetten. Zodat we ons eigen eten gaan eten en mensen elders in de wereld hun eigen eten daar kunnen gaan eten. Zie voedselprodcutie niet als in eerste instantie een ecenomische activiteit. Zo'n systeem, waarmee je een product maakt, dat je verkoopt om dan met de opbrengt voedsel te kunnen kopen. Produceer voedsel (duurzaam) om je mensen te voeden en als je het goed doet, blijft er vast wel over dat te verhandelen is. We zullen dus hetzelfde hièr moeten doen. En gezien de weinige grond die we hebben, zullen we daar hééél creatief en inventief mee om moeten gaan. Geen nieuwe wijken aanleggen, geen gebouwen op nieuwe plekken, maar bestaande plekken om- en verbouwen. En dus alle beschikbare ruimte voor voedselgewassen. Geen perken en parken meer voor de sier en het vertier maar die functies combineren en integreren met voedsel (noten, fruit en groente). Geen natuur meer fixeren op een bepaald landschapstype maar de ruimte geven aan een ontwikkeling met vooral ook veel noten, fruit, kruiden en vaste groenten. We zullen heel anders moeten gaan kijken naar hoe we onze omgeving gaan omtoveren naar eetbare en genietbare voedselbossen, -parken en tuinbouwgebieden. Een heleboel regelgeving, oude concepten over de inrichting van ons land, zal op de schop moeten. Doe je dit niet, organiseer je dat niet nu, dan merken we dat over enkele jaren als een groot probleem. Vergis je niet. Het is nù al een probleem, maar de effecten van de situatie zijn nu vooral elders in de wereld te ervaren. Maar het komt -onontkoombaar- dichterbij. Den Haag gaat een prestigieus project aan, een 'Internationaal Park', met de Scheveningse Bosjes, Westbroekpark en Waterpartij. Ik ga er vanuit dat daarin nu nog gedacht is aan voedselgewassen. Maar noten, vruchten en allerlei andere nuttige planten zouden daar zeker 60% van de begroeiing moeten gaan uitmaken. Gemeente Den Haag, hebben jullie dit gehoord? Zou een mooi voorbeeld kunnen worden van een aanpak, die over enkele jaren algemeen navolging zal vinden. Waarom? Let op de berichten over mislukkende oogsten, groeiende protesten door voedsel- en waterproblemen, die ons dit jaar steeds vaker gaan bereiken. Zie steeds meer mensen enthousiast worden voor de mogelijkheid om zelf een deel van hun voedsel te verbouwen, al of niet samen met anderen, en probeer te begrijpen waarom.